De hele wereld zoekt een uitweg uit de Covid-19-crisis. Nieuwe vaccinaties brengen hoop, maar stellen de landen ook voor nieuwe uitdagingen: Waar, hoe, aan wie, en in welke volgorde zal het waardevolle serum worden gedistribueerd? Landen over de hele wereld zijn begonnen stadions en andere locaties te veranderen in massa-vaccinatiecentra om het coronavirusvaccin toe te dienen. Data, zoals sociaal-demografische gegevens, vormen hier de basis voor de besluitvorming.
Data speelt een belangrijke rol, niet alleen bij de locatieplanning van vaccinatiecentra, maar ook in de gezondheidszorg in het algemeen. Daarbij gaat het om gegevens over de leeftijdsopbouw, maar ook om de clustering van bepaalde ziekten. De kunst is niet om informatie te verzamelen, maar om deze te combineren met de juiste planningstools en de specifieke toepassingen. Andreas Lehr, hoofd verkoop van DDS Digital Data Services GmbH, een van de toonaangevende leveranciers van geodata, weet precies waar hij het over heeft: “We hebben veel sociaal-demografische gegevens beschikbaar. Maar je moet goed kijken: welke aspecten zijn vandaag belangrijk, hoe ontwikkelt de bevolking zich en hoe ziet de vraag er overmorgen uit? Verschillende benaderingen vereisen een verschillende planning – en dus verschillende gegevens.”
Hoe gedetailleerd moeten de gegevens zijn?
In Duitsland stelt de “Association of Statutory Health Insurance Physicians” medische diensten beschikbaar in het hele land en garandeert een hoge kwaliteit van medische zorg. Daarom heeft het elke dag een grote verscheidenheid aan gegevens nodig. “In Duitsland is er een consensus met de wettelijke ziekenfondsen dat er één huisarts per 1.600 inwoners beschikbaar moet zijn”, zegt Pascal Schöpe, Senior Consultant bij de vereniging. Andreas Lehr vult aan: “We hebben voldoende dekking door huisartsen. Dit is meer te danken aan capaciteits- en distributieplanning dan aan pure vraagplanning vanuit sociaal-demografisch perspectief.” Om een cluster in populaire regio’s of stedelijke gebieden te vermijden, moet de planning gedetailleerd zijn.
Pascal Schöpe weet: “Wat de spreiding van artsen betreft, houden wij voortdurend toezicht op het hele land. We houden rekening met vele factoren, zoals bevolkingsdichtheid, transportverbindingen, functionele ruimtelijke correlatie en de lokale incidentie van ziekten. Visualisatie van de data met een grote ruimtelijke granulariteit is een basisvereiste.”
Locaties van vaccinatiecentra
Deze planningsmechanismen kunnen ook worden overgebracht naar de bedrijfsgeografie – dat wil zeggen bijvoorbeeld naar de vraag waar de vaccinatiecentra opgezet moeten worden. Dit wordt gedaan door het concept van de centrale functie toe te passen. Vaccinatiecentra hebben een groot stroomgebied, vergelijkbaar met meubelzaken. De spreiding van huisartsen moet daarentegen veel gedetailleerder worden geanalyseerd; bijvoorbeeld zoals de bevoorrading van eerste levensbehoeften zoals voedsel of drogisterijartikelen.
“Voor de verdeling van huisartsen is het prima om een raster van 100 meter te gebruiken,” legt Andreas Lehr uit. “Hier onderzoekt ons DDS-gegevensraster gebieden die aan elke rand 100 meter zijn.” Voor vaccinatiecentra daarentegen volstaan gebieden die worden gedefinieerd door postcodes.
Socio-demografie in straatsecties
De gegevens krijgen pas echt betekenis als je ze zinvol koppelt, bijvoorbeeld door sociodemografische gegevens te koppelen aan een ruimtelijke referentie. “Een goed voorbeeld zijn attribuutgegevens over straatsecties”, zegt Lehr. Verschillende attribuutgegevens met een ruimtelijke referentie kunnen worden toegewezen aan een vast gebied of straatsectie. Hieronder valt ook inhoud die ruimtelijk wordt geprojecteerd van ‘kruispunt tot kruispunt’. Zo kan er ruimtelijk naar worden verwezen in de straatruimte, zoals de verdeling van huishoudens naar grootte of de koopkracht van mensen voor werkkleding. Dergelijke gegevens kunnen nuttig zijn voor het plannen van de nazorg na de vaccinatie. Maar het helpt ook om de geomarketing te verbeteren, die de ruimtelijke visie toevoegt aan de traditionele marketingmix.
Geomarketing voor optimale dekking van risicogroepen
Waar komt geomarketing om de hoek kijken? “Vooral bij gebiedsplanning”, zegt Lehr. “En dan in de potentiële planning: in een vaccinatiecentrum mogen maar een beperkt aantal mensen worden gevaccineerd. Net als bij een verkoop-gedreven potentieanalyse. Een optimale dekking van de risicogroepen wordt bereikt door hier de referentie naar leeftijd toe te voegen. Tegelijkertijd kunnen geomarketingtools zoals PTV Map&Market ook helpen bij het plannen van bezoeken aan bejaarden- en verzorgingstehuizen of reizen voor hervaccinatie. Ik denk dat de verdeling van de vaccinatiecentra zelf minder ruimtelijke analyse vereist. De eerste vereiste voor centra is ruimte, zoals bij tentoonstellingscentra.”
En dus kijkt de verstandige planner niet alleen naar de sociodemografie, maar ook naar de beschikbare ruimte, de bereikbaarheid (bijvoorbeeld de nabijheid van de snelweg), en de geografische spreiding van artsen voor nazorg. Uiteindelijk worden veel aspecten in een goede oplossing verwerkt; een aanpak die vanzelfsprekend is bij de planning van een bedrijfsstrategie en bij sales.
Data in overeenstemming met sociaal-demografische gegevens
Gegevens maken de wereld van vandaag iets begrijpelijker. Dit verwijst ook naar professionele gebieds- en locatieplanning die gevuld is met aanvullende gegevens over verkooppotentieel, bevolkingsdichtheid en -samenstelling of met details over de leeftijdspiramide.
Lehr vat samen: “Er bestaat nog steeds een grote scepsis over oncontroleerbare bergen data. Maar juist in de gezondheidszorg zijn er momenteel zinvolle, lange termijntoepassingen voor data over sociodemografie en data-gebaseerde analyses en planning. Deze maken een optimale planning en selectie van vaccinatieplaatsen mogelijk en uiteindelijk hopelijk een snelle en eerlijke verdeling van alle vaccinatiedoses. Dat is de kern van ons werk: Iedereen die gegevens wil, kan ze overal krijgen. Wij zoeken echter de gegevens die geschikt zijn voor de betreffende toepassing en combineren die uit de meest uiteenlopende bronnen om aan elke behoefte te voldoen.”