EV Truck Route Planner: Spelen met scenario’s

Hubschneider is meer dan dertig jaar geleden gestart als softwareontwikkelaar bij PTV. “Tien jaar geleden ben ik binnen PTV voor het eerst in aanraking gekomen met elektrisch transport. We hebben een stuk of vijf onderzoeksprojecten op dat vlak gedaan. Erg interessant, maar we waren toen veel te vroeg”, stelt Hubschneider. Inmiddels is de tijd wel rijp voor IT-oplossingen op het gebied van elektrisch transport.

CO2-reductie is tegenwoordig in sommige gevallen zelfs een wettelijke verplichting. Hubschneider wijst onder meer op CO2-heffingen, CO2-afhankelijke toltarieven, wettelijk verplichte CO2-rapportages en het groeiende aantal lage- en zero-emissiezones in Europa. “Dat zijn feiten waar ook de praktisch ingestelde, op kosten gerichte transporteurs niet meer omheen kunnen. Ze moeten daarmee aan de slag – is het niet nu, dan wel in de toekomst. En dat weten ze.”

Hubschneider benadrukt dat elektrificatie van de transportvloot niet tot hogere kosten hoeft te leiden. Sinds twee jaar is de aanschaf van een elektrische vrachtauto een rendabele investering, in ieder geval in de Benelux, Duitsland en Frankrijk. “Ik ben ervan overtuigd dat batterij-elektrische voertuigen de overhand krijgen boven alle andere alternatieve technologieën. We zullen nieuwe batterijtechnologieën hun intrede zien doen en de verscheidenheid aan batterijelektrische voertuigen sterk zien toenemen. Dat neemt niet weg dat er zeker ruimte zal blijven voor die andere technologieën. Het is aan de transportbedrijven zelf om te bepalen welke technologie in bedrijfseconomisch opzicht het meest interessant is.”

Een uitdaging is de toenemende congestie op het elektriciteitsnet. “Een oplossing kan het gebruik van grote energieopslagsystemen zijn, waarbij de energie van zonnepanelen in batterijen kan worden opgeslagen. Als we niet erin slagen het probleem op te lossen, kunnen andere energiebronnen zoals waterstof en CNG wellicht weer interessant worden.”

Een andere factor betreft de hoge aanschafkosten. Om die zo snel mogelijk terug te verdienen, zullen transportbedrijven hun elektrische voertuigen maximaal willen inzetten. “Wat de mogelijkheden daarvoor zijn, hangt onder meer af van de adressen en de openingstijden”, legt Hubschneider uit. “Een extra complicerende factor is de enorme variatie in elektrische voertuigen en daarmee ook de variatie in inzetmogelijkheden. Al die mogelijkheden maken de planning een stuk ingewikkelder, met name bij transportbedrijven met een gemengde vloot. Tegelijkertijd wordt de planning ook een stuk interessanter, omdat planners meer speelruimte hebben om het maximale uit de vloot te halen.”

Dit voorjaar lanceerde PTV met de EV Truck Route Planner zijn eerste routeplanner voor elektrische voertuigen. Planners kunnen uit een grote database de vrachtauto of bestelauto selecteren die ze willen inzetten. Vervolgens kunnen ze het start- en eindpunt van de route ingeven, evenals het gewicht van de lading en het batterijniveau bij de start. Met een druk op de knop rekent de tool vervolgens uit wat de optimale route is, gegeven de actuele weersomstandigheden en verkeerssituatie. Het resultaat is een overzichtskaart met de optimale route inclusief eventuele laadstops en het batterijniveau aan het eind van de rit.

Hubschneider is de geestelijk vader van de vooralsnog gratis beschikbare EV Truck Route Planner. “Die hebben we niet zozeer voor transportplanners ontwikkeld, maar voor transportmanagers en vlootbeheerders. Zij kunnen de tool gebruiken om gevoel voor elektrische voertuigen te krijgen. Wat zijn de mogelijkheden van de elektrische voertuigen die momenteel beschikbaar zijn? Wat betekent het voor je operatie als je zo’n voertuig aanschaft? Wat doet het met je bereik als je flinke tegenwind hebt? Wat voor bereik heb je nog als het voertuig vijf jaar oud is en het buiten vriest? Gebruikers kunnen met verschillende scenario’s spelen.”

De tool wordt zeer positief ontvangen. Veel bedrijven maken volop gebruik van de tool, maar geven tegelijkertijd aan dat ze in hun berekeningen nog meer kostenfactoren, emissies en scenario’s willen meenemen om hun investeringsbeslissingen te kunnen onderbouwen. “Daar werken we aan. Ook willen we meer informatie over de laadinfrastructuur opnemen, zodat gebruikers ook daarmee kunnen spelen”, stelt Hubschneider.

Wat EV Truck Route Planner bijzonder maakt, is de enorme database met elektrische voertuigen die op de Europese markt beschikbaar zijn. “We gebruiken de commerciële informatie die de fabrikanten beschikbaar stellen, maar die is niet toereikend. Daarom hebben we van elk voertuig een digitaal model oftewel een digital twin gebouwd. Dat model voeden we met data die we in de praktijk verzamelen, waardoor we het energieverbruik en het bereik van elektrische voertuigen steeds nauwkeuriger kunnen berekenen. En als die data niet beschikbaar zijn, maken we gebruik van aannames op basis van standaard voertuigreferentiemodellen”, stelt Hubschneider.

Dankzij deze digital twins is PTV in staat om per voertuigmodel te berekenen wat de invloed is van factoren zoals laadgewicht, buitentemperatuur, windkracht en batterijleeftijd. “Daarnaast maken we gebruik van de kaartgegevens van PTV, zoals de maximum rijsnelheid en de verkeersdrukte. Wij weten ook dat het rijgedrag van de chauffeur van grote invloed is op het energieverbruik en de actieradius. En dat rijgedrag is afhankelijk van de weg waarop hij rijdt. In een stad moet een chauffeur nu eenmaal veel vaker afremmen en optrekken dan op een snelweg. Die data hebben wij allemaal beschikbaar.”

Op termijn zullen ook de rit- en routeplanningssystemen van PTV zoals OptiFlow, PTV Route Optimiser ST en TLNplanner de mogelijkheden bieden om te plannen met elektrische voertuigen. Eind dit jaar zal PTV de bouwstenen van EV Truck Route Planner in de vorm van API’s beschikbaar stellen aan derden, zodat die de tool kunnen integreren in hun eigen platforms en systemen.

Ondertussen hoopt Hubschneider dat de overheid voortmaakt met wet- en regelgeving en beleidsmaatregelen die nodig zijn om de energietransitie in goede banen te leiden. Maatregelen om de toegang tot het elektriciteitsnet te verbeteren, om de standaardisatie in de energie-infrastructuur te bevorderen. “Daarnaast moeten we niet alleen naar deeloplossingen zoeken, maar naar het ecosysteem als geheel kijken. Als we bijvoorbeeld met elkaar delen welke ritten we voor morgen hebben gepland, kunnen we ook een optimale planning voor het laden van de voertuigen maken. Als we allemaal samenwerken, kunnen we de energietransitie tot een succes maken.”